In het hart van Portugal ligt een klein, historisch stadje met de naam Tomar. Een plaats die alleen bij de echte Portugal liefhebber bekend zal zijn, terwijl het eenzelfde populariteit verdiend als het Italiaanse Siena of het Spaanse Córdoba. Waarom Tomar hoog op jouw lijst van vakantiebestemmingen moet staan lees je op portugal.blog. Vandaag deel IV: het Festa dos Tabuleiros
Het Festa dos Tabuleiros is misschien wel het meest bijzondere feest van Portugal. Het is om te beginnen al uniek in de zin dat het slechts één keer in de vier jaar wordt gehouden. Het goede nieuws is dat 2011 één van die vier jaar is, dus als je de kans ziet, zorg dan dat je tussen 2 en 11 juli in Tomar bent.
Verder is het Festa dos Tabuleiros één van de oudste feesten van Portugal. De oorsprong gaat terug tot de tijd van de Romeinen, naar de oogstfeesten ter ere van de godin van de akkerbouw, Ceres. Begin veertiende eeuw vormde Koningin Isabel (Rainha Santa Isabel) het om tot een christelijk feest ter ere van de Heilige Geest. Daarom draagt het feest nu ook wel de naam Festa do Divino Espírito Santo.
Het belangrijkste symbool van het feest is de tabuleiro, een hoge constructie van riet, broden en papieren bloemen die door meisjes op het hoofd wordt gedragen. De broden, rechthoekig en per stuk 400 gram wegend, worden aan lange, flexibele rietstengels geregen. De stengels worden bovenaan bijeen gehouden door een kroon, waar bij voorkeur een duif (het beeld van de Heilige Geest) op wordt geplaatst, maar soms ook het kruis van Christus. Zowel de kroon als de ruimte tussen de broden worden gedecoreerd met papieren bloemen in felle kleuren.
Hoogtepunt van de festiviteiten is het moment dat de tabuleiros door de stad gedragen worden. Dit noemt men het Cortejo dos Tabuleiros. Deze optocht vindt op zondag plaats en heeft als hoofdpersonen de in wit geklede meisjes die de tabuleiros op hun hoofd dragen. Ze vormen twee lange rijen en worden vergezeld door een jongen gekleed in een zwarte broek en een wit overhemd. De jongens staan de meisjes bij als de zware en hoge tabuleiros dreigen te vallen. De kleur van het lint van het meisje en de stropdas van de jongen laten zien tot welk dorp zij behoren. Ze trekken door de stad langs een vijf kilometer tellende route tot ze het Praça de República bereiken. Daar worden ze gezegend door een geestelijke en worden de kerkklokken geluid. Pas dan mogen de meisjes de tussen de twintig en dertig kilo wegende tabuleiros van hun hoofd tillen.
Andere belangrijke elementen van de festiviteiten zijn:
- Cortejo das Coroas: serie van zeven processies voorafgaand aan het daadwerkelijke feestweekend. De eerste is altijd op Paaszondag. Dit jaar vind de laatste plaats op 19 juni.
- Cortejo dos Rapazes: een kopie van de Cortejo dos Tabuleiros, maar dan voor kinderen. Deze vindt dit jaar op 3 juli plaats.
- Cortejo do Mordomo: in deze optocht worden de organisatoren en genodigden rondgereden in koetsen. De Mordomo is de leider van de festiviteiten en wordt jaarlijks democratisch gekozen door een afvaardiging van de deelnemende dorpen. Deze optocht dient ook ter presentatie van de stieren (boios) aan de bevolking van de regio. Vroeger werden de stieren na de optocht geslacht, waarna het vlees werd verdeeld onder de mensen. Sinds 1966 is er van slachting geen sprake meer en krijgen alleen de armen vlees van de lokale slagers uitgedeeld.
- Jogos Populares: traditionele spelen, zoals zaklopen, een ezelrace, touwtrekken en chinquilho (een traditioneel Portugees spel wat ook wel het jogo de malha wordt genoemd).
- Cortejos Parciais: aan de festiviteiten doen zestien verschillende dorpen mee. Voor de grote optocht worden de tabuleiros ook geshowd aan de inwoners van het eigen dorp. Dit gebeurt op zaterdagochtend. De tabuleiros worden daarna naar het Mata Nacional dos Sete Montes gebracht waar ze tot zondag worden tentoongesteld.
- Ruas Populares Ornamentadas: het zijn niet alleen de tabuleiros die worden versierd met papieren bloemen. Ook de straten worden in vrolijke kleuren gestoken door ontelbaar veel zelfgemaakte bloemen. De mooiste straat krijgt uiteraard een prijs. Tot de officiële opening van de versierde straten blijft de decoratie geheim.
- Bodo of Pêza: op de maandag na de grote optocht is het tijd voor het uitdelen van wijn, brood en vlees. Vroeger werd dit onder de gehele bevolking verdeeld, maar tegenwoordig ontvangen alleen de meest behoeftigen een bijdrage.
In het volgende filmpje kom je zo goed als alle elementen van het feest tegen:
Het programma van dit jaar:
Zondag 3 juli:
10h00 – Cortejo dos Rapazes
Vrijdag 8 juli:
17h30 – Cortejo do Mordomo
20h00 – Opening van de Ruas Populares Ornamentadas
Zaterdag 9 juli:
10h00 - Cortejos Parciais dos Tabuleiros
13h00 | 24h00 - Expositie van Tabuleiros in het Mata Nacional dos Sete Montes
14h30 – Cortejo en finale van de Jogos Populares
17h30 - Stierengevecht
Zondag 10 juli:
09h30 – Saída de Coroas
10h00 | 13h00 - Expositie van de Tabuleiros in het Mata Nacional dos Sete Montes
16h00 - Cortejo dos Tabuleiros
Maandag 11 juli:
10h00 – Verdeling van de Pêza
Lees ook:Funchal maakt zich op voor Bloemenfeest 2009
Lees ook:Marches Populares in de Algarve
Lees ook:Duizenden bedevaartgangers naar Loulé
Lees ook:Bloemen van papier kleuren de straten
Lees ook:Albufeira in religieuze sferen