Romantiek en historie in Alcobaça

Om één of andere reden was Alcobaça altijd aan mijn aandacht ontsnapt. Pas toen televisiekok Henrique Sá Pessoa er een aflevering van het programma Entre Pratos opnam werd ik voorgesteld aan dit charmante stadje in het district Leiria. De kok kookte één of ander regionaal gerecht op een plein en ondertussen werden er alle prachtige beelden van Alcobaça vertoond. Daar moest ik heen! Na mijn bezoek ben ik alleen maar enthousiaster geworden. Geschiedenisliefhebbers en romantici mogen Alcobaça niet missen!

Grote trekpleister in Alcobaça is het Mosteiro de Santa Maria de Alcobaça, misschien wel het mooiste klooster van de drie in de omgeving (de andere twee Batalha en Tomar). Het gaat hier om een cisterciënzer klooster uit de twaalfde eeuw, het oudste volledig gotische gebouw van Portugal. De eerste koning van Portugal, Dom Afonso Henriques had de grond in 1153 geschonken aan Bernard van Clairvaux, de Bourgondische edelman die de grondlegger was van de orde.  In 1178 werd begonnen met de bouw van het huidige klooster en als voorbeeld werd de abdij van Claraval genomen. Vijfenveertig jaar later trokken de eerste monniken in het gebouw en ze zouden uiteindelijk met bijna duizend personen het klooster bewonen. Ze leefden van de landbouw op het omliggende terrein, van onderwijs en later ook van kunstnijverheid. Tot de opheffing van de religieuze ordes in 1834 werd het klooster bewoond.

Tijdens mijn bezoek aan het klooster vielen allereerst de weinige bezoekers op. Slechts een handjevol Portugezen en Spanjaarden waren bij de ingang te vinden. Andere talen hoorde ik niet in de kloostergangen. Dat bevestigde mijn idee dat er veel te weinig bekendheid is voor dit bijzondere monument.

De buitenkant van het gebouw is weliswaar groot in omvang, maar maakt niet direct de meeste indruk. De façade van de kerk is met de beelden, de barokke torens en het gotische portaal wel bijzonder. Hier bevindt zich de ingang van het klooster. De kerk is denk ik meteen het indrukwekkendste deel. De hoge (meer dan twintig meter!) en smalle zijbeuken en middenschip zijn sober, maar zeer licht. Het geeft een geweldige serene sfeer. Het schip is maar liefst 106 meter lang, maar slechts 23 meter breed. Achter het altaar liggen acht kapelletjes met niets minder dan één beeld erin. Hier zie je ook het prachtige portaal in Manuelstijl dat toegang geeft tot de sacristie. Aan de rechterzijde van het transept vind je de meer decoratieve kapel van de Heilige Bernard, met het altaarstuk dat door achttiende eeuwse kunstenaars werd gemaakt. In de naastgelegen tombe liggen drie voormalig leden van het Portugese koningshuis begraven.

Hoogtepunt van de kerk zijn natuurlijk de tombes van koning Pedro I en Inês de Castro. Aan weerszijden van het transept opgesteld, precies zoals Pedro het wilde, zijn deze rijkversierde tombes zeer op hun plaats in de verder vrij sobere kerk. Hier komen ze prachtig tot hun recht en geven ze de gruwel van het achterliggende verhaal een extra lading (wie het verhaal niet kent: lees het hier).  Je zou uren kunnen kijken naar al de kleine details op de veertiende eeuwse tombes, die samen het verhaal van hun dramatische liefde vertellen, maar ook religieuze taferelen afbeelden.

Via de Sala dos Reis, met beelden van de Portugese koningen (sommigen enigszins gehavend) en azulejos, kom je in de kloostergang van Dom Dinis. Ik had het geluk verwelkomd te worden door prachtige klassieke muziek dat door de gangen klonk en de sfeer nog exclusiever maakte. Vroeger was hiervan in geen geval sprake, want er diende strikte stilte te worden bewaard in de kloostergang. Even later trof ik in de Sala do Capítulo een operazanger die korte optredens gaf voor de bezoekers (en natuurlijk zijn CD’s trachtte te verkopen).

In de eetzaal van de monniken zie je een smal deurtje. Er wordt gezegd dat als een monnik daar niet doorheen paste hij zich onvoldoende aan de soberheid had gehouden en moest vasten. Ik denk dat het voor vrijwel elke volwassen bezoeker van nu onmogelijk is door de deur te passen. In deze eetzaal vind je ook een prachtig kansel, waarvandaan de bijbel werd voorgelezen aan de etende monniken. De keuken is een ander hoogtepunt van het klooster. Een enorme hoge, betegelde schoorsteen siert de ruimte. Verder zie je watertanks, die vroeger in rechtstreekse verbinding stonden met de rivier. De vissen kwamen dankzij het ingenieuze water systeem rechtstreeks de keuken binnen zwemmen.

Na het verlaten van het klooster heb je talloze terrasjes om uit te kiezen aan het plein om uit te rusten. Onder de koele bomen kun je genieten van een drankje of een maaltijd. Eten doe je bijvoorbeeld bij restaurant Trindade aan het plein aan de noordzijde van het klooster (als je het klooster uitstapt ga je naar rechts). Voor regionale zoetigheden moet je naar Pastelaria Alcôa, aan het plein tegenover het klooster. Alcobaça heeft een drukke culturele agenda. Misschien is het leuk om de stad aan te doen tijdens het festival cistermusica. Jaarlijks in de maanden juni en juli is er een uitgebreid programma met veel muziek (veelal klassiek), dans, theater en film. Op www.cistermusica.com vind je meer informatie.

 

 

Lees ook:Vreemde vruchten: de Morel (en over ginjinha)
Lees ook:Routetip: de waterrijke Alentejo
Lees ook:De Azoren op prachtige muziek
Lees ook:De sprookjeswereld van Bussaco
Lees ook:Chiado: meer dan winkelen