De Portugese fado vind je in twee steden: Lissabon en Coimbra. De bakermat van de fado ligt in de Portugese hoofdstad, maar in de tweede helft van de negentiende eeuw namen studenten de muziek mee naar universiteitsstad Coimbra. Het zogenaamde “Canção de Coimbra” wijkt op sommige punten af van de fado in Lissabon, maar doet er zeker niet voor onder. Wie Coimbra bezoekt mag de stad niet verlaten zonder deze vorm van fado beluisterd te hebben.
In Coimbra wordt de fado uitsluitend gezongen door mannen. De academische invloed is groot, zoals je ziet aan de zwarte cape die door de fadista wordt gedragen. De begeleiding bestaat, net als in Lissabon, uit de guitarra en de viola. De guitarra is echter groter dan die uit de hoofdstad. Belangrijk in de “Canção de Coimbra” zijn ook de guitarradas, instrumentele stukken waarbij de guitarra centraal staat. Artur Paredes en zijn zoon Carlos zijn twee van de belangrijkste guitarristas van Coimbra, die van grote betekenis waren voor de evolutie van het instrument.
In tegenstelling tot de havenstad Lissabon, wordt er in Coimbra niet gezongen over mariniers en schepen, maar over studentenliefdes en de schoonheid van de stad. De serenade is een belangrijk element, evenals het afscheid nemen van het studentenleven. De tegenstelling met het volkse karakter van de fado in Lissabon is groot. In Coimbra zijn het uitsluitend de studenten en professoren die de fado zingen en op plechtiger toon dan in de hoofdstad. Het karakter van de fado is erudiet en romantisch.
Belangrijke zangers in Coimbra waren Hilário, António Menano en Edmundo Bettencourt. Ook Zeca Afonso, student in Coimbra, zong aanvankelijk de fado, voordat hij zich richtte op de protestliederen waar hij zo bekend mee werd. Onder de bekendste fado’s zijn “Fado Hilário“, “Saudades de Coimbra” en “O Meu Menino e d’Oiro“.
Wie fado wil beluisteren in Coimbra heeft verschillende mogelijkheden. Wie niet de nacht doorbrengt in de stad kan overdag terecht in het Fado ao Centro. Hier is namelijk dagelijks (behalve op zondag) ook een voorstelling om 12.30 uur. Voor een bedrag van €10,00 kun je een voorstelling van een half uur meemaken. Voor groepen vanaf acht mensen zijn ook reserveringen op andere tijdstippen mogelijk. Je vindt dit centrum als je onder de Almedina poort omhoog loopt, in het straatje met de zeer toepasselijke naam Rua do Quebra Costas. Voor alle details kijk op de website.
Wie liever ‘s avonds van fado geniet kan ook in het Fado ao Centro terecht, maar misschien is A Capella een beter idee. Dit kleine 14e eeuwse kapelletje vind je als je de steil omhoog gaande straat neemt rechts achter de Igreja de Santa Cruz. Het is misschien een tikje toeristisch, maar dat maakt de muziek er niet minder om. De beste zangers en musici worden hier uitgenodigd en spelen in een intieme, warme sfeer de fado. De avond begint met een filmpje waarin je uitleg krijgt over de fado van Coimbra. Naast de traditionele guitarra en viola, wordt ook de piano hier soms betrokken bij de fado, wat misschien ongebruikelijk is, maar wel interessant. Wie over de vreselijke bediening heen kan kijken heeft ongetwijfeld een prettige avond. Kosten zijn ook hier €10,00 plus het eten en drinken wat je mogelijk zal nuttigen. Voor meer info klik hier.
Een derde mogelijkheid is het Café Santa Cruz, naast de Igreja de Santa Cruz. Dit prachtige historische café moet je sowieso bezoeken, of er nu wel of geen fado is. Het gebouw uit 1530 dient sinds 1923 als café, na een hoop polemiek, want een café direct naast de kerk stuitte op veel verzet. De prachtige gevel is het werk van de architect Jaime Inácio dos Santos, maar ook het interieur van het café mag er zeker wezen. Met regelmaat worden hier gratis toegankelijke fado optredens georganiseerd. Op de website kun je de agenda van de huidige maand vinden.
Lees ook:Boektip: Fado. De tranen van de Taag
Lees ook:Goedkoop slapen in Coimbra
Lees ook:Festas de Lisboa: fado in de tram
Lees ook:De mooiste uitzichten op Lissabon
Lees ook:Lissabon en de Taag